خدمات کلینیک هارد ایراناین دانشنامه و واژه‌نامه‌ی جامع هارد دیسک، ابزارهای ذخیره‌سازی اطلاعات (Data Storage) و بازیابی اطلاعات به این منظور طراحی شده تا کاربران مبتدی با اصطلاحاتی که در مقاله‌های فنی کلینیک هارد ایران استفاده می‌شوند، بیشتر آشنا شده و اطلاعات کامل‌تری به وسیله‌ی لینک‌های جامعی که در اینجا گردآوری می‌شوند؛ کسب کنند. این دانشنامه به مرور کامل‌تر شده و هر روز به-روز-آوری می‌شود.
معنی کامل تمام واژه‌ها و اصطلاحات کلیدی مرتبط با هارد دیسک، ابزارهای ذخیره‌سازی اطلاعات و بازیابی اطلاعات را می‌توانید در اینجا پیدا کنید
برای جستجو در میان واژگان دانشنامه جامع هارد دیسک و بازیابی اطلاعات از کادر جستجوی زیر استفاده کنید:
[search-in-place-form in_current_page=”1″]
ATA
مخفف عبارت Advanced Technology Attachment است و به عنوان استانداردی برای رابط اتصال داخلی دیسک‌های ذخیره‌سازی اطلاعات سری AT کامپیوترهای شخصی IBM PC compatible تعریف شد و حالا رابط غالب مورد استفاده برای دستگاه‌های ذخیره‌سازی اطلاعات است.
Bit یا بیت
بیت مخفف binary digit است به معنی عدد باینری. بیت تنها می‌تواند حاوی مقدار یک یا صفر باشد. بیت واحد اصلی و پایه‌ی داده‌ها برای کامپیوترهای دیجیتال است.
Buffer یا بافر
بافر که در فارسی به ان حافظه‌ی میان‌گیر می‌گویند، محل ذخیره‌سازی موقتی داده‌هاست تا بتوان اختلاف زمانی بین سرعت انتقال داده‌ها یا سرعت پردازش داده‌ها بین گیرنده و فرستنده را جبران کرد.
Byte یا بایت
بایت شامل هشت بیت می‌شود. هر یک بایت = هشت بیت
Cache یا کش
کش که در فارسی به آن حافظه‌ی نهان می‌گوییم، یک نوع (DRAM (dynamic random access memory یا حافظه‌ی دسترسی تصادفی پویا است. کش یک نوع حافظه‌ی موقتی‌ست که در هارد دیسک‌ها برای ذخیره‌سازی موقت داده‌هایی که اخیرا خوانده شده‌اند و یا داده‌هایی که در صف نوشتن روی هارد دیسک هستند؛ استفاده می‌شود.
Capacity یا ظرفیت
ظرفیت به معنای مقدار داده‌هایی است که می‌توان روی یک دستگاه ذخیره‌سازی (storage device) اطلاعات ذخیره کرد که معمولا با واحد بایت بیان می‌شود.
Channel یا کانال
بر روی کابل‌های انتقال داده‌ها (data cable) یک کانال رفت یا برگشتی و یا رفت و برگشتی شامل مدارهای الکترونیکی است که امکان انتقال داده‌ها را میان دو ابزار گوناگون مهیا می‌کند.
Data یا داده
داده یا دیتا مجموعه‌ی دارای نظم و ترتیب خاصی از اطلاعات است.
(Gigabyte (GB یا گیگابایت
گیگابایت یک واحد ذخیره‌سازی است و به معنای یک میلیارد بایت (1,000,000,000) اطلاعات در دستگاه دهگان و یا 1,073,741,824 بایت اطلاعات در دستگاه دودویی است. بیشتر سازندگان هارد دیسک یک گیگابایت را برابر با 1,000,000,000 بایت می‌گیرند در حالی‌که سیستم عامل‌ها یک گیگابایت را برابر با 1,073,741,824 بایت می‌گیرند. این همان دلیلی‌ست که ظرفیت واقعی هارد دیسک‌ها در سیستم عامل‌ها کمتر از عدد ادعایی کارخانه‌ی سازنده‌ی هارد دیسک است.
Jumper یا جامپر
جامپرها برای تعیین اولویت مستر یا اسلیو بودن (Master/Slave) یک هارد دیسک هنگام اتصال آنها به مادربرد استفاده می‌شوند. جامپرها در اصل نقش یک کلید روشن/خاموش (on/off) ساده را دارند و وقتی روی دو پین قرار می‌گیرند به منزله‌ی بستن یک مدار است. ترکیب استفاده از یک یا چند جامپر منجر به تنظیمات متفاوتی می‌شود.
Latency یا تاخیر
تاخیر یا لتنسی به مکثی اطلاق می‌شود که وقتی یک پاسخ ویژه از سیستم درخواست می‌شود، اتفاق می‌افتد. تاخیر کمتر همیشه بهتر است.
(Megabyte (MB یا مگابایت
مگابایت یک واحد ذخیره‌سازی است و به معنای یک میلیون بایت (1,000,000) اطلاعات در دستگاه دهگان و یا 1,048,576 بایت اطلاعات در دستگاه دودویی است. بیشتر سازندگان هارد دیسک یک مگابایت را برابر با 1,000,000 بایت می‌گیرند در حالی‌که سیستم عامل‌ها یک مگابایت را برابر با 1,048,576 بایت می‌گیرند.
PATA یا IDE/EIDE
PATA مخفف (Parallel ATA (Advanced Technology Attachment و IDE/EIDE مخفف Enhanced Integrated Drive Electronics است و هر دو برای اطلاق به یک رابط واحد هارد درایوها به کار می‌روند که بیش از 15 سال رابط اصلی مورد استفاده سیستم‌ها بود. ATA از یک اتصال موازی 16 بیتی برای اتصال هارد درایو به مادربرد استفاده می‌کند. دقت کنید که این رابط بیشتر به IDE یا ATA معروف بوده و بعدها که رابط SATA آمد؛ برای جلوگیری از اشتباه آن را PATA نامیدند. سریع‌ترین اتصالات پاتا از آخرین سری آنها بودند که PATA/133 یا ATA 133 نامیده می‌شدند و حداکثر سرعت انتقال اطلاعات‌شان 133 مگابایت بر ثانیه بود. جداکثر طول کابل پاتا می‌تواند 18 اینچ یا 46 سانتی‌متر باشد. دو رابط ATA 100 و ATA 133 پراستفاده‌ترین رابط‌های استاندارد نوع ATA بودند. نوع ATA 100 با نام‌های ATA-6 و Ultra ATA 100 و Ultra DMA 100 نیز شناخته می‌شوند. سرعت این رابط 100 مگابایت بر ثانیه است.
SATA یا ساتا
ساتا که مخفف Serial ATA است؛ رابط پیشرفته‌تری است که با توسعه براساس رابط‌های موازی ATA ساخته شد و مبنی بر فناوری سیگنال‌دهی سریال است. از مزایای ساتا نسبت به پاتا می‌توان کابل‌های طولانی‌تر و نازک‌تر به منظور جریان هوای کارآمدتر در داخل شاسی کامپیوترها را نام برد؛ همچنین پین‌های کمتر به منظور کاهش تداخل الکترومعناطیسی و ولتاژ سیگنال پایین‌تر به منظور به حداقل رساندن حاشیه‌ی نویز از دیگر برتری‌های رابط ساتا نسبت به پاتا است. سرعت اتصال ساتا نسبت به رابط‌های پاتا ارتقای قابل توجهی پیدا کرده است. در نسل نخست رابط ساتا یا SATA 1.0 حداکثر سرعت قابل دست‌یابی معادل 1.5 گیگابیت بر ثانیه یا 150 مگابایت بر ثانیه است. در نسل دوم یا SATA 2.0 حداکثر سرعت قابل دست‌یابی به 3 گیگابیت بر ثانیه یا 300 مگابایت بر ثانیه ارتقا یافت و در نسل سوم یا SATA 3.0 حداکثر سرعت قابل دست‌یابی به 6 گیگابیت بر ثانیه یا 600 مگابایت بر ثانیه ارتقا یافت. حداکثر طول کابل ساتا می‌تواند یک متر باشد.
eSATA یا ساتا اکسترنال
ساتای اکسترنال رابط اکسترنالی است که بر مبنای همان رابط داخلی ساتا طراحی شده. سرعت ساتا اکسترنال به 6 گیگابیت بر ثانیه یا 600 مگابایت بر ثانیه می‌رسد و طول کابل می‌تواند به 2 متر برسد.
SATA Express یا ساتا اکسپرس
ساتا اکسپرس SATA Express آخرین نسل رابط ساتا است که بر مبانی هر دو رابط SATA و PCI Express کار می‌کند و مزیت بزرگ آن سرعت بسیار بالاست؛ به طوری‌که سرعت آن به 16 گیگابیت بر ثانیه یا 1.97 گیگابایت بر ثانیه می‌رسد.
SCSI یا اسکازی
اسکازی که مخفف Small Computer System Interface رابطی استاندارد برای انتقال اطلاعات بین کامپیوتر و ابزارها است. به لطف توانایی برجسته‌ی این رابط در لایه لایه و جداگانه انتقال دادن عملیات‌های گوناگون، اسکازی بهترین انتخاب برای محیط‌های کاری چند وظیفه‌ای (مولتی‌تسک) است. همچنین در موقعیت‌هایی که بیش از یک ابزار متصل است؛ اسکازی کارایی حساس را افزایش می‌دهد. قبل از آن‌که فناوری سیگنال‌دهی سریال در رابط‌های اسکازی استفاده شود؛ تمام رابط‌های اسکازی از فناوری موازی برای انتقال اطلاعات استفاده می‌کردند. آخرین نسل رابط‌های اسکازی که Ultra-320 نام دارد؛ سرعتی برابر با 2.56 گیگابیت بر ثانیه یا 320 مگابایت بر ثانیه دارد. طول این کابل‌ها می‌تواند به 12 متر برسد.
SAS
فناوری SAS که مخفف عبارت Serial Attached SCSI رابط جدیدتر اسکازی است که فناوری سیگنال‌دهی سریال را جایگزین موازی کرده است. نسل اول این فناوری یا SAS-1 سرعتی برابر با 3 گیگابیت بر ثانیه یا 300 مگابایت بر ثانیه دارد. در نسل دوم یا SAS-2 سرعت به 6 گیگابیت بر ثانیه یا 600 مگابایت بر ثانیه افزایش یافت. در نسل سوم SAS-3 نیز سرعت به 12 گیگابیت بر ثانیه یا 1.2 گیگابایت بر ثانیه و در نسل چهارم یا SAS-4 به سرعت 22.5 گیگابیت بر ثانیه یا 2.25 گیگابایت بر ثانیه دست پیدا شد. طول کابل‌های SAS می‌تواند به 10 متر نیز برسد.
RAID
آرایه RAID که مخفف Redundant Array of Independent/Inexpensive Disks است، متدی برای استفاده از چندین هارد درایو به منظور افزایش سرعت؛ کارایی و یا امنیت اطلاعات است. RAID آرایه‌های گوناگونی دارد که هر کدام بر ویژگی خاصی متمرکز هستند. یک سیستم RAID با چند هارد درایو در سیستم عامل به عنوان یک هارد شناخته می‌شود. در آرایه‌های RAID می‌توان کارایی و تحمل خطای سیستم را افزایش داد. در برخی آرایه‌ها اطلاعات به صورت آینه‌ای روی دو یا چند هارد مختلف کپی می‌شود و به این ترتیب در صورت از دست دادن یک هارد دیسک می‌توان امید داشت که با استفاده‌ی یک هارد دیگر اطلاعات را به طور کامل برگرداند.
آرایه‌های پرکاربرد RAID
- RAID level 0: به عنوان striping شناخته می‌شود و داده‌ها میان چندین هارد دیسک strip می‌شود. RAID 0 پیشرفته‌ترین توان عملیاتی و بیشترین ظرفیت را میان آرایه‌های گوناگون RAID ارئه می‌کند؛ اما به هیچ وجه تحمل خطا ندارد.
- RAID level 1: به عنوان mirroring شناخته می‌شود که داده‌های را آینه‌وار روی حداقل دو هارد درایو مختلف کپی می‌کند. این روش بالاترین قابل اطمینان و تحمل خطا را میان تمام آرایه‌های RAID ارائه می‌کند؛ اما ظرفیت کمتری ارائه می‌دهد.
- RAID level 0+1 and RAID 1+0: ترکیبی از تکنیک striping و mirroring را ارائه می‌کند و سعی دارد ویژگی‌های هر دو آرایه‌ی بالا را در سطح مقبولی ارائه کند.